Duyuru

BH nüfus sayımı konusundaki anlaşmazlık geçmişteki çok ırklı zamanları hatırlatıyor

Bosna Haberleri

  /   528   /   05 Mayıs 2014, Pazartesi

 Yazdır

  

 

 

Ülkedeki az sayıda kalmış Yahudi ve Almanların da tanıklık edebileceği gibi, 1992-1995 ihtilafı BH'nin etnik dokusunu değiştiren ilk savaş değildi.

Southeast European Times için Saraybosna'dan Yusuf Ramazanoviç'in haberi -- 21/10/08

photo

Etnik temizlik BH'nin nüfus haritasını tarihinde bir defadan fazla değiştirdi. [Getty Images]

Bosna-Hersek (BH), ülkeyi kasıp kavuran ihtilaftan önce 1991 yılından beri nüfus sayımı yapmadı. Güncel nüfus istatistiklerinin olmaması bir diğer bölücü sorun olarak ortaya çıkıyor.

Boşnak siyasiler, etnik temizliği ve Müslümanların Sırp Cumhuriyeti'nden (SC) kaçışını meşrulaştıracak her türlü nüfus sayımına karşı olduklarını söylüyorlar. Demokratik Hareket Partisini temsil eden milletvekili Şefik Caferoviç'e göre, "Sırbistan, Hırvatistan ve Karadağ'ın BH'ye karşı saldırılarına" hukuken tanıma sağlamamak önemli.

Onların Bosnalı Sırp mevkidaşları da, etnik veya dini kimlik hakkında sorunlar oluşturacak bir nüfusa sayımına karşı çıkıyorlar. Onlara göre, böyle bir girişim bir "Bosnalı" ulusal kimliğini Sırpların pahasına destekleyecek.

Bir Sırp olan BH Bakanlar Kurulu Başkanı Nikola Spiriç yakın tarihli bir röportajda, "Avrupa'da insanlarla atları aynı şekilde sayan tek ülke oluruz." dedi.

Bu tartışma akıllara yalnızca 1992-1995 ihtilafını değil, aynı zamanda BH tarihini periyodik olarak yaralayan daha büyük bir şiddet zeminin getiriyor.

1990'larda işlenen zulümler "etnik temizlik" terimini dünya dağarcığna kazandırırken, bu olaylar ihraç ve yok etmelerin ülkenin nüfus profilini ilk değiştirmesi değildi. Bunu BH'den neredeyse tamamen yok olan iki topluma sormanız yeterli: Almanlar ve Yahudiler.

Geçmiş yüzyıllarda, Bosna'daki yaşam dokusunda 12 bin Bosnalı Yahudi ve 23 bin Almanca konuşan insan vardı. Saraybosna'da o kadar çok Yahudi yaşıyordu ki -10 bin 500 kişi- başkente Küçük Kudüs adını vermişlerdi. Genelse kentsel bir toplum olan Yahudiler ticaretle uğraşırken, daha kırsal olan Almanlar madencilik ve metal işlemede iyiydiler.

Yahudilerin varlığı İspanyol Engizisyonu tarafından İber Yarımadası'ndan kovulmalarına dayanırken, Almanlar BH'nin hükümdarları ve asil ailelerine hizmet etmek üzere ortaçağda yerleşmişlerdi. Bir diğer büyük toplum olan Müslümanlar ise, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu'nu 1878 yılında Bosna'dan kovması sonrasında Türkiye'ye göç etmişti.

2. Dünya Savaşı sırasındaki Nazi işgali bu yüzyıllardır devam eden halklar karışımını sonsuza dek yok etti. Yahudi soykırımından yalnızca 1237 Saraybosnalı Yahudi sağ kurtuldu. SS ve Gestapo'da hizmet görenler tarafından toplu şekilde işaretlenen Almanlar savaş sırasında sert misillemelere maruz kaldılar. Bunların yalnızca bir kısmı kaldı. Diğerleriyse hapis veya infaz olasılığından kaçtılar.

Komünist dönemde baskın olan asimilasyonla, geri kalan Alman ve Yahudi toplumları da toplumlar arası evlilikler veya göçle daha da azaldılar.

Bu azınlıklar artık sadece tarihi bir anı olsa da, Bosna müziğinde yaşıyorlar. Saraybosnalılar eski bir Sefarad şarkısı olan "Bembasa'ya ayak bastığımda"yı ("Kad ja podjoh na Bembasu") kendi şarkıları yapmışlar. Bir diğer şarkı, "Kadın biraz tuhaf görünüyordu" ("İzgledala je malo cudno") ise sıradan Bosna rock and roll'u. Ancak şu anda onu çalan grubun solisti Davor Ebner, BH'deki Avusturyalı köklerini itiraf etmek için ancak şimdi kendisini özgür hissettiğini iddia ediyor.

Bu içerik SETimes.com için hazırlanmıştır. 

  

Yorumlar