Geçen hafta boyunca Makedonya’nın başkenti Üsküp’te Arnavut yapımcı Fatmir Koci İsmail Kadare’nin “Aksi Yıl” romanından uyarlanan yeni filmi “Kuyrukluyıldız Zamanı”nın son sahnelerini çekiyordu
Fransız şirketi Cine – Sud Promotion tarafından yapılan ve Lara Enterprises Company tarafından desteklenen bu film Arnavutluk Müslümanları arasında öfkeye sebep oluyor. İsmail Kadare’nin “Aksi Yıl” romanı Arnavutluk’un 1914 olayları aleyhinde yazılmış bir kurgudur. Bu dönemde Arnavutluk Müslümanları Uluslararası Kontrol Komitesine ve Arnavutluk’u bir Hıristiyan kolonisine çevirmek ve yine Arnavutluk’a bir Hıristiyan kral empoze etmek isteyen batılı güçlerin planlarına karşı isyan etmişti.
Orta Arnavutluk Müslümanları Hacı Kamil, Tiran müftüsü Musa Kazım ve Esat Paşa Toptani liderliği altında Avusturya ordusunu ve onun Durres’te yerleşik Hamid Karzai modelindeki kralını yendiler. Kadare’nin filmi bu hatıraya saldırıyor ve Avrupalı yönetimin zorlamalarını anlamayan, kabul edemeyen Müslüman savaşçılara vatan haini ve psikopat muamelesi yapıyor.
2,5 milyon Euro tutarındaki bu film projesi Osmanlıları, Arnavutları köle yapan, dini fanatizm yaratan ve onları medeni dünyadan koparan, medeniyet düşmanı, Taliban tarzı insanlar olarak göstermek suretiyle Osmanlı İmparatorluğunun Arnavutluk’taki tarihine hakaret ediyor.
Filmin kurgusu Kadare’nin de oralı olduğu Arnavutluk’un güneyinde bir grup Arnavut savaşçının Arnavutluk’u kurmak için kuzey ve orta Arnavutluk’taki Osmanlı yanlısı Müslümanlara karşı mücadele etmeleri iddiasıyla başlıyor.
Fransız vatandaşı olan Kadare Arnavutluk’un bu dönemdeki Fransızlar gibi Avrupalı işgalcilerini pozitif terimlerle anlatıyor. Avrupalılar, Fransızlar, Hollandalılar ve Avusturyalılar kral empoze ederek geri kalmış İslami Arnavutluk’un medenileştiricileri olarak gösteriliyor. Kadare’nin filmi Arnavutların ve özellikle orta ve kuzey Arnavutluk’ta yaşayan Gegaların İslami mizacına saldırıyor. O, onları vahşi hayvanlar gibi resmediyor. Onların tasviri İbni Fadlan’ın “Onüçüncü Savaşçı” filmindeki İskilitlerin tasvirleriyle büyük benzerlik gösteriyor.
Kadare kuzeylileri korkunç Osmanlı isimlerine sahip, Arnavutluk fikrinden nefret eden kişiler olarak gösterirken güneyli Arnavutları Avrupalılar gibi niteliklere ve isimlere sahip olmaları ve dindar olmamaları sebebiyle medenileştiriciler olarak resmediyor. Filmde Arnavutluk Müslümanları orta Arnavutluk’a yerleştiriliyorlar ve batıl inançlarla dolu, Sultan’a tapan kişiler ve Osmanlılar olarak gösteriliyorlar. Onlar, “Allahu Ekber” diye bağıran ve sürekli Türkiye’nin ve Sultan’ın çok yaşaması için dua eden kaçık hocalar ve dervişler tarafından yönlendiriliyor. Onların en büyük lideri Kus Babai olarak çağırılan bir derviş. O, homoseksüel ilişkilerde bulunurken Kur’an üzerinde namaz kılan biri olarak gösteriliyor.
İsmail Kadare’nin “Aksi Yıl” romanının orijinal versiyonu 2003 yılında basıldı. Yazar sadece Müslümanları değil Yahudileri de aşağılıyor. O, onları fahişeler, uyuşturucu tacirleri ve şeytanlık yapan kişiler olarak gösteriyor. Kadare’nin ırkçılığı Çingenelere de yöneliyor ve onları hırsızlar ve Arnavutluk’un ne demek olduğunu anlamayan insanlar olarak gösteriyor. Öyle ki, filmde Kadare’nin Yahudi karşıtı saldırıları onun Çingene karşıtı aşağılamalarıyla uzaklaştırılıyor.
“Kuyrukluyıldız Zamanı” filmi, İsmail Kadare ilk versiyonunu 1985’de yazdı, bir çok Arnavut tarafından Arnavutluk’un komünist döneminin tarih manipülasyonu olarak görülüyor. Komünistlerden sonra, ki 1944 yılından 1991 yılına kadar ağırlıklı olarak güneyliler ve Ortodoks Hıristiyanlar yönetti, bir çok Müslüman Arnavut “Kuyrukluyıldız Zamanı” filmini komünistlerin komünist karşıtı Arnavutlara ve onların en büyük dini İslam’a karşı olan apartheid rejiminin devamı olarak görür.
İngilizce’den tercüme eden Gürkan Biçen
Yorumlar