Biraz geçmişe gitmeye ne dersiniz? Hayır, hayır yüz yıl değil, sadece on beş yıl. Bosnalı Sırp Çetniklerin "kasap" lakaplı komutanı Ratko Mladic, Srebrenitsa'da soykırıma girişmeden çok kısa bir süre önce, şehrin sokaklarından birinde karşısına geçtiği kameraya o bozuk dilbilgisi ile aynen şunları söylüyordu: "Evo nas 11. Jula 1995. godine u Srpskoj Srebrenici. Uoci jos jednoga velikoga praznika Srpskoga poklanjamo Srpskome naradnu. Ovaj grad I napokon dosao je trenutak da se posle bune protıv dahıja turcima osvetimo na ovom prostoru." Yani, "İşte 11 Temmuz 1995'de Srebrenitsa'dayız. Diğerlerinden daha büyük bir günün arifesindeyiz. Bu şehri Sırp halkına hediye ediyoruz. Ve nihayet, isyanların ardından, bu bölgede Türklerden intikam alma zamanı geldi."

1992-1995 yılları arasındaki Bosna-Hersek işgalinde, Çentik birliklerine komutanlık yapan Sırp eski Genelkurmay Başkanı Ratko Mladic, o gün kamera karşısında söylediklerini harfi harfine yaptı. Srebrenica'da, bugüne kadar tespit edilen toplu mezarlarda bulunan, 8 bin 500 Müslüman Boşnak'ın katledilmesi emrini verdi. Ayrıca, 43 ay süren ve 10 binden fazla sivilin ölümüne sebep olan, Saraybosna kuşatmasını idare etti. Yakın tarihin en karanlık sayfalarından biri olan ve üç yıldan fazla süren bu savaş esnasında; 250 bin Boşnak Müslüman dünyanın gözleri önünde sistematik bir soykırıma tabi tutulmuş ve iki milyon kadar insan da mülteci konumuna düşmüştü. Ancak, tüm bu kanlı şarlatanlığın baş sorumlusu olan Ratko Mladic, kameralar karşısındaki bu cüretkâr ve alçak üslubunu uzun süre devam ettiremedi. Savaşın bitmesiyle birlikte kayıplara karıştı.

On beş yıldır, Eski Yugoslavya'da işlenen savaş suçlarını soruşturmak için Hollanda'nın Lahey kentinde kurulan, Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi'nce aranıyor. Sırbistan, ABD ve BM yetkilileri, Mladic'in yakalanması için ellerinden geleni yaptıkları iddiasındalar. Öyle ki, Mladic'in yakalanmasını sağlayacak bilgiyi verene Sırbistan, 1 Milyon Euro, ABD ise 5 milyon Dolar ödül vermeyi vaat ediyor. Vaat edilen ödüllere ve gelişmiş teknolojiyle yürütülen araştırmalara rağmen, ne hikmetse, yaklaşık on beş senedir Mladic'in bir türlü yeri tespit edilemiyor. En azından bu söylediklerine inanmamızı bekliyorlar. Ancak bu yalanlara inanmamamız için o kadar çok gerekçe var ki, hangi birinden başlayacağımı inanın bilemiyorum.

Hatırlayın, Bosna-Hersek'te gerçekleştirilen katliamların bir diğer sorumlusu Sırp Çetnik lider Radovan Karadzic, sadece sakallarını uzatarak on üç sene boyunca rahatça Sırbistan'da yaşamaya devam etmişti. AB ile imzalanan İstikrar ve Ortaklık Anlaşmasının uygulamaya geçirilmesinin ön şartlarından olan Karadzic, bir "iyi niyet" göstergesi olarak Sırp Hükümeti tarafından Temmuz 2008'de Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi'ne teslim edilmişti.

Mladic'in keyfi yerinde

Ratko Mladic'in durumu ise Radovan Karadzic'ten hiç de aşağı değil. Bunu, Radovan Karaciç'in yakalanmasından bir yıl sonra, geçtiğimiz yıl Haziran ayında Saraybosna merkezli FTV kanalında yayınlanan kendisine ait rahat görüntülerden anlamak mümkün. Oğlu tarafından kayda alındığı tahmin edilen görüntülerde Mladic, eşi ve gelini ile kış sporları merkezine benzeyen bir yerde görülüyordu. On beş yıldır savaş suçlusu zanlısı olarak aranan Ratko Mladic'in, bir düğünde keyifle şarkı söyleyip, halay [kolo] çekerken ve ailesiyle eğlenirken çekilen görüntüleri, "nasıl olup da, halen yakalanamıyor?" sorusunu bir kez daha akıllara getirmişti.

Aslına bakarsanız Mladic'in neden yakalanamadığı, eski koruması Branislav Puhalo'nun itiraflarıyla ortaya çıktı. Belgrad'daki mahkemeye ifade veren Puhalo, Mladic'in, 2002 yılına kadar 50 kişilik bir koruma ekibiyle dolaştığını ve Sırbistan Cumhurbaşkanı Boris Tadic'in bu durumdan haberdar olduğunu söyledi. Sırp korumanın şu sözleri ise Mladic'in ne kadar rahat bir hayat yaşadığının açık ifadesi: "Resmi plakalı araçlarla dolaşıyorduk. Mladic, 2001 sonuna kadar, Belgrad'da özgürce hareket edebiliyordu. Futbol maçlarını izleyip, restoranlara gidiyor, emniyet müdürlüğünü ziyaret ediyordu." Mladic'in basına yansıyan görüntüleri ve diğer görgü tanıklarının ifadeleri de, aynı doğrultuda. Mladic, Sırp diktatör Slobodan Milosevic'in cenaze töreninden, ailesinin kaldığı eve kadar her yerde rahatça dolaştı. Mladic'in, 2002 yılında, Savaş Suçları Mahkemesi Savcısı Carla Del Ponte'nin bulunduğu büyükelçilik binasının karşısındaki lokantaya giderek, savcıyı uzaktan izleme cüretinde bulunduğu bile öne sürüldü.

Mladic, eski koruması Branislav Puhalo'nun itirafında söylediği gibi, özellikle 2003'e kadar yakalanma endişesi olmadan serbestçe Sırbistan'da dolaştı. Bunu çok iyi bilen Sırp lider Zoran Djindjic, AB'ye girme umuduyla, 2003 yılında Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi'ne Mladic'i yakalama sözü verdi. Ancak Djindjic, bu sözü vermesinden sadece birkaç gün sonra öldürüldü.

Mladic'in, tıpkı Karadzic gibi elini kolunu sallayarak Sırbistan'da dolaşmakta olduğunu, Bosna-Hersek Uluslararası Toplum Yüksek Temsilciliği Birinci Yardımcılığı görevini yürüten ABD'li diplomat Raffi Gregorian'ın sözlerinden de açıkça anlaşılabilir. Gregorian, 2007 yılında Bosna-Hersek ulusal televizyonuna yaptığı konuşmada, aynen şunları söylemişti: "Onlar (Karadzic ve Mladic) Sırbistan'dalar. Sırbistan Başbakanı Vojislav Kostunica yakalanmaları meselesini bir telefonla çözebilir."

Kasten tutuklamadı

İddialarımızı destekleyen bir diğer kaynak ise, Balkanlar ve diğer ülkelerden 300 bilim adamının iştirakiyle hazırlanan, Bosna-Hersek Savaşının öncesi ve sonrası hakkındaki geniş çaplı bir araştırma raporudur. "Yugoslavya tartışmaları ve bölge halkları arasında köprü kurmak" başlığı ile yayınlanan bu rapor, Dayton Anlaşması'nın ardından, Bosna-Hersek'in yol haritasının çizilmesinde önemli rol oynayan ABD ve diğer müttefikleri hakkındaki şüpheleri doğrular mahiyette. Raporu hazırlayan bilim adamlarından Purdue Üniversitesi'nin Amerikalı Tarih Profesörü Charles Ingrao'ya göre; "1996'da Şubat sonları ve Temmuz başları arasında özel oluşturulan ABD ordusuna mensup bir keşif ekibi, Ratko Mladic'i en az 20 kez tespit etti ve yakından takip etti. Mladic bu esnada Zepa Dağı'ndaki komuta merkezi ile Han Pijesak bölgesindeki bazı yerler arasında gidip geliyordu. Bazı durumlarda aynı keşif ekibi ABD'li Albay John Batiste ve bir ordu polisinin Zepa dağındaki Sırp Ordusu karargâhına Mladic ile yüzyüze görüşme yapmak için gitmelerine eşlik etti. Bu görüşmelerde Mladic'in gönüllü olarak teslim olması konusu tartışıldı."

Tüm bu bilgi ve açıklamalara rağmen, binlerce Boşnak Müslüman'ın katledilmesinden sorumlu olarak aranan Mladic'in saklandığı yer tespit edilemezken, geçtiğimiz günlerde meydana gelen bir gelişme, sanki tüm dünyayla dalga geçer mahiyetteydi. Ratko Mladic, eşi ve ailesinin talebiyle, ölü kabul edilmek isteniyor. Mladic ailesinin avukatı Miloş Şaljic, Mladic ailesinin talebi doğrultusunda, bu konuda bir süre önce çalışma başlatmış. İlk olarak Bosna-Hersek'in doğusundaki Kalinovik kentine gelerek, Mladic'in doğum ve nüfusuyla ilgili belgeleri alan Şaljic, Mladic ailesi adına Sırbistan'ın başkenti Belgrad'daki mahkemeye "kayıp olan şahsın artık yasal olarak ölü ilan gedilmesi için" başvuruda bulunmuş. Şaljic'e göre, "bugün itibariyle 68 yaşında ve 1996'dan beri kalp hastası olan Ratko Mladic'in sağlık durumu firardaki hayatına müsaade edemez ve artık ölmüş olmalı.'' Ratko Mladic'in kanunen ölü ilan edilmesi, kendisine ait, oldukça yüksek miktardaki emekli maaşını, arazilerini ve diğer servetini eşinin özgürce kullanmasına imkân sağlayacak.

Anlaşılan o ki, Sırp General Ratko Mladic, Sırbistan ve Eski Yugoslavya Savaş Suçları Mahkemesi tarafından gayretli bir şekilde aranırken, karısı ve ailesi Sırp kasabının servetine konabilme derdine düşmüş. Sırbistan kanunlarına göre, bir kişinin kanunen ölü ilan edilebilmesi için 70 yaşından büyük olması ve bu kişiden beş yıldan daha uzun bir süredir kendisinden haber alınamaması gerekiyor. Ratko Mladic ise, Mart 2012'de 70 yaşına basacak. Dolayısıyla kanuni sürenin tamamlanmasına sadece iki yıl kaldı. Ailesi ve eşi, Bosna kasabının hayatından endişe ediyor ve yerini merak ediyorsa hemen söyleyelim: Mladic ölmedi, Sırbistan'da yaşıyor. Bundan önce defalarca Sırp yetkililerin elinden kaçmayı başaran Mladic'in, bazı baskınlardan sadece dakikalar önce bulunduğu yeri terk etmesi içeriden birileri tarafından korunduğunu gösteriyor. Bu gerçeği, onu yakalamak ve yargılanmak üzere mahkemeye teslim etmekten imtina eden Sırp siyasetçiler ve askerler, CIA ve diğer batılı istihbarat servisleri kadar, Boşnaklar ve tüm vicdan sahipleri de çok iyi biliyorlar.