Kosova Radyo Televizyon Kurumunda etnik Arnavut gazeteciler, azınlık topluluklarına mensup meslektaşlarıyla aynı haber odasında çalışıyor
Fotoğraflar ve makale: Blerta Foniqi-Kabashi, Southeast European Times, Priştine -- 28/07/08
 RTK, Kosova’nın en önemli çokuluslu kurumlardan biri. |
Devlet yayın kuruluşu Kosova Radyo Televizyon Kurumu (RTK), Kosova’nın en önemli çok uluslu kurumlardan biri. Kurumun günlük haber programlarının yaklaşık yüzde 26’sı azınlık dillerinde (Sırpça, Türkçe, Boşnakça ve Romanca) yapılıyor. Ayrıca bu dillerde haftalık haber magazin programları da yayınlanıyor.
1989-1995'daki çatışmaların ardından kurulan RTK, bir televizyon servisi ile iki radyo istasyonunu – Radyo Kosova ve Radyo Blue Sky – kapsıyor. UNMIK’nin 2001/13 Sayılı Kararı çerçevesinde faaliyet gösteren kurumda genel müdür, siyasi nitelik taşımayan bir Yönetim Kuruluna bağlı olarak görev yapıyor.
Genel Müdür Aqgm Zatriki, “RTK’nin tüm topluluklara hizmet etmekteki kararlılığı, kamu hizmeti konusundaki yükümlülüklerinin en önemli parçalarından biridir”, diyor.
Ekibinde üç gazeteci ve Prizren ve diğer şehirlerden muhabirler bulunan Türk editör Fatma Hoca, "Aynı haber odasında beraber çalışıyoruz. Başta Arnavutlar ile olmak üzere, meslektaşlarımızla aramızda çok iyi bir işbirliği var. Bazen Türk azınlıkla ilgili bir haber yaptığımızda Arnavut meslektaşlarımızla bizimle işbirliği yapıyor ve bize kameramanlarını veriyor. Ya da Türkiye’den bir delegasyon geldiğinde biz onlara fotoğraf ve haber veriyoruz", diyor.
Sırp gazeteci Nenad Radomiroviç de işbirliği ortamına işaret ediyor: “Beş dilde program yapıyoruz. Birlikte çalışıyor ve birbirimizi anlıyoruz.”
RTK’nin politikası, tüm dillerdeki haber masalarında görev yapan gazetecilerin televizyon ve radyoda birlikte çalışmalarını, bilgi ve imkanları paylaşmalarını gerektiriyor. Siyaset haberleri yapan Arnavut gazeteci Shkumbin Ahmetxhekaj, “Farklı topluluklardan insanların ortak ve faydalı bir amaç doğrultusunda birlikte çalıştıkları bir ortamda çalıştığım için çok memnunum. RTK, insanların, etnik kökenleri ne olursa olsun, barış dolu bir Kosova yaratma gayesi doğrultusunda iyi ilişkiler sürdürmelerine bir örnek teşkil ediyor”, diyor.
 Türk editor Fatma Hoca’nın (sağda) ekibinde üç gazeteci ve Prizren ve diğer şehirlerden muhabirler bulunuyor. |
Arnavut program editörü Mentor Shala’ya göre RTK muhabirleri arasındaki ilişkiler mükemmel: “RTK’de etnik ayrılıklar yok. Hepimiz birer Kosova vatandaşı olarak çalışıyoruz.”
RTK’de, kurumun benzersiz program anlayışını geliştirmek amacıyla azınlık programları için bir baş yapımcı görev yapıyor. Daha önce azınlık programları yapımcılığı görevinde bulunan haber müdürü Süleyman Şakiri, “Azınlık meselelerine, genel Arnavutça programlarda düzenli olarak yer veriliyor ve stüdyo programlarında azınlık topluluklarına mensup konuklar oluyor”, diyor.
RTK’de ayrıca Arnavutça ve Sırpça olmak üzere Susam Sokağının Kosova versiyonu da yayınlanıyor. Sesame Workshop'un, yerel ortağı CMB ile birlikte yapımcılığını üstlendiği “Rruga Sesam” ve “Ulica Sezam”, Kosova’nın her yerinde ve Sırpça yayın yapan iki bölgesel televizyon kanalında (Zvecan'daki TV Most ve Strpce'deki TV Herc) yayınlanıyor.
Suhareka’da bir ilkokulda öğretmenlik yapan Sala Bytyci, Susam Sokağının bu tür yerli uyarlamalarının, hem çocukların diğer etnik topluluklara bakış açısını büyük ölçüde etkilediğini, hem de okur yazarlıklarını ve sosyo-kültürel bilgilerini artırdığını söylüyor.
Bytyci’ye göre programı izleyen çocuklar, diğer etnik gruplara mensup çocuklara karşı daha olumlu bir yaklaşım gösteriyor. Öte yandan 12 yaşındaki öğrenci Agron Morina, yine hem Arnavutça hem Sırpça yayınlanmakta olan bir başka RTK programını – Tom ve Jerry çizgi filmlerini – tercih ediyor ve “En sevdiğim program bu”, diyor.
Şubat 2005’te RTK, Kosova’da işaret dilinde haber yayınlayan tek ulusal yayın kuruluşu oldu. AGİT ve Kosova İşitme Engelliler Derneğinin destekleriyle sağlana bu hizmet, işaret dili tercümanı Selman Hoti’ye göre “işitme engellileri, Kosova’daki sosyal hayatla buluşturan tek pencere.”
 Arnavut program editörü Mentor Shala, “RTK’de etnik ayrılıklar yok. Hepimiz birer Kosova vatandaşı olarak çalışıyoruz”, diyor. |
RTK televizyonu şu anda pazar lideri konumunda ve nüfusun yüzde 92,1'i tarafından izleniyor. Fakat ciddi mali sıkıntılarla karşı karşıya olan kanal, 2003 yılından bu yana mali kaynağının büyük bölümünü Kosova vatandaşlarının ödedikleri aylık ücretten sağlıyor.
Kosova Elektrik Kurumu (KEC) ile yapılan bir anlaşma kapsamında, elektrik tüketicileri, devlet yayın kuruluşuna destek adı altında her ay 3,5 avro ödemek zorundaydı. Fakat KEC kısa bir süre önce anlaşmayı uygulamaya son verdiği için RTK’nin artık buradan gelir elde etmesi söz konusu değil.
Pek çok kimseye göre KEC, bu kararıyla RTK’nin bir dizi hükümet direktifi altına alınması yönünde baskı oluşturmaya çalışıyor. Yürürlükteki anlaşmalar, bir taraftan RTK’ye benzersiz biçimde bağımsız ve siyasi olmayan bir rol verirken, diğer taraftan da faturaların ödenmesi gibi pratik sorunları da beraberinde getiriyor.
Mevcut durumun devam etmesi halinde RTK yeniden yapılanmaya gitmek zorunda kalabilir. Arnavut gazeteci Pranvera Munishi-Morina, “Kimsenin maaş almadan televizyonda çalışacağını sanmıyorum”, diyor.
RTK’nin gelecekte izleyeceği yol, tıpkı yeni kurulan Kosova devletinde de olduğu gibi belirsiz. Yine de kurum, hoşgörüsüzlük ve propagandaya çağdaş bir alternatif sunma görevine – ve eski BM temsilcisi Bernard Kouchner'in dediği gibi "demokratik ilkeleri yansıtan bir medya" örneği olmaya – devam ediyor.
Bu içerik SETimes.com için hazırlanmıştır.
Yorumlar