Hırvat liderlerin önünde hassas bir karar süreci var. Bağlantısızlar Hareketi, Zagrep’in, Güvenlik Konseyine girmesine yardım etti. Fakat yeni bir NATO üyesi olan ülke, Tito tarafından kurulan Bağlantısızlar Hareketinden artık ayrılmayı düşünüyor.Natasa Radiç, Southeast European Times, Zagrep - 11/08/08 Bağlantısızlar Hareketi, şimdilerde Küba ve İran’ın egemen olduğu, oldukça siyasi bir hareket. [NAM] Hırvatistan – Arnavutluk ile birlikte – Nisan ayında Bükreş'te yapılan NATO zirvesinde katılım daveti aldığı ve 2009 yılı ortalarına doğru İttifak’a katılacağı için, tartışmalı bir küresel kuruluş olan Bağlantısızlar Hareketinden (NAM) ayrılmak zorunda kalabilir.Bir ülkenin NATO ve NAM'ye aynı aynda üye olmasına herhangi bir engel olmamakla birlikte, çıkar çatışmaları yaşanması muhtemel. NAM, şimdilerde Küba ve İran’ın egemen olduğu, oldukça siyasi bir hareket. Hırvatistan şimdiye kadar hep gözlemci ülke konumunda oldu. Eski Yugoslav devletleri, ülkenin dağılmasının ardından eski Yugoslavya Cumhurbaşkanı Josip Broz Tito’nun kurduğu bu bloktan uzaklaştıkları için, Bosna Hersek ve Sırbistan da aynı statüde bulunuyor.Yine de 2006 yılında Hırvatistan Cumhurbaşkanı Stipe Mesiç, NAM’nin Havana’daki zirvesine katıldı. Mesiç'in katılımı, Hırvatistan'da ve elbette AB ve Amerika Birleşik Devletlerinde eleştirilere neden oldu.Danışmanlarına göre Mesiç, Küba’ya salt Hırvatistan’ın “tarafsızlık” ve “barış içinde birarada yaşama” değerlerini hâlâ paylaştığını göstermek için değil, ülkesinin, BM Güvenlik Konseyinde geçici üyelik kazanmasına yardımcı olacak kulis çalışması sürecini başlatmak için de katıldı. NAM ülkelerinin oyları – ki sonuç olarak Hırvatistan bu oyları almayı başardı – Hırvatistan’ın Güvenlik Konseyine katılımını garantileyecekti. Hırvatistan Cumhurbaşkanı Stipe Mesiç, 2006 yılında Havana’da yapılan NAM zirvesine katıldı. [Getty Images] Fakat bu başarı, ülkenin NAM’den ayrılmasını daha da zorlaştırıyor, çünkü NAM ülkeleri, Hırvatistan’ın Güvenlik Konseyindeki iki yıllık üyeliğinden çok şey bekliyor.NAM, çoğunluğu Afrika, Asya ve Latin Amerika'da olmak üzere toplam 188 üyeye sahip, oldukça büyük bir hareket. Fiili bir liderinin olmaması, anayasal belgelerinin ya da herhangi bir hiyerarşik yapısının bulunmaması gibi özellikleriyle, diğer benzer küresel örgütlerden ayrılıyor. BM üyelerinin üçte ikisinden fazlası aynı zamanda NAM üyesi. Malta ve Kıbrıs da, AB üyeliğine kabul edildikleri 2004 yılına kadar NAM üyesi idi. İki ülke bu tarih itibariyle üyelikten tamamen çekildiler.Hırvatistan’ın NAM’den ayrılması sembolik açıdan oldukça kuvvetli bir adım olacak. Zira 1955 yılında NAM'yi kuran, 1961 yılındaki ilk zirvesine öncülük eden ve hareketin ilk genel sekreterliğini yapan Tito idi. Tito, – çoğunluğu eski sömürgelerden ve Üçüncü Dünya ülkelerinden oluşan – Soğuk Savaş yıllarındaki tarafsız ülkelerden dostları ile birlikte, NATO ya da Varşova Paktı'na üye olmayan ülkelerden oluşan siyasi bir blok kurmaya karar verdi. Bu fikir, Hindistan lideri Cavaharlal Nehru, Mısır lideri Cemal Abdül Nasır ve Endonezya lideri Sukarno tarafından hemen benimsendi.NAM’nin, komünizmin çöküşünden itibaren Batı ve özellikle de Amerika karşıtı bir kulübe dönüştüğü görülüyor. Washington politikalarına yönelik sert kınamalar, NAM zirvelerine damgasını vuruyor. Dolayısıyla örgütün temel değerlerinden biri olan tarafsızlığı tehlikeye atılmış oluyor. Kimilerine göre bu yeni bir şey değil. Sonuç olarak Tito, üçüncü dünya uluslarını biraraya getirme yolundan saptı ve tartışmalı liderler de NAM zirvelerinde sıkça yer aldı.Eski Yugoslavya, dağılma dönemindeyken kuruma liderlik ediyordu. Hırvatistan Cumhurbaşkanı Mesiç ve Sloven meslektaşı merhum Janez Drnovsek, her iki ülke de kendi yollarına girmenin eşiğinde olduğu halde bir NAM zirvesine başkanlık ettiler. Öte yandan Belgrad, 1989 yılında NAM zirvesine ev sahipliği yaptı. Bu zirvede basının ilgi odağı, özel bir çadırda kalan, gelirken yanında Arap develeri getiren ve daha sonra develeri Belgrad Hayvanat Bahçesine hediye eden Libya lideri Albay Kaddafi idi. Bağlantısızlar Hareketi, dönemin Yugoslavya Cumhurbaşkanı Josip Broz Tito tarafından kuruldu. [Arşiv] Hırvatistan’ın, Güvenlik Konseyine girebilmek için NAM’den destek alması önerisini ilk getiren, kıdemli bir diplomat ve Mesiç’in dış siyaset danışmanı olan Budimir Loncar idi. Loncar’a göre NAM üyeliği, ülkenin NATO'daki statüsü ile çatışmıyor. Jutarni Listgazetesine verdiği demeçte Loncar, “NAM, Soğuk Savaş sona erdikten sonra da varlığını sürdürdü ve bu da örgütün sadece üyeleri için değil BM için de siyasi açıdan faydalı olduğunu gösterir", dedi.Yale Üniversitesinde öğretim görevlisi ve Hırvatistan’ın Helsinki Komitesi başkanı olan Ivo Banac da bu görüşü paylaşıyor. Hırvat yetkililere NAM’deki gözlemci statüsünü korumalarını tavsiye eden Banac, "Gözlemci konumunda kaldığınızda oy verme ya da karar alma hakkınız olmaz, ama hedefleriniz doğrultusunda kulis faaliyeti yapabilmek için oldukça iyi bir konumda olursunuz", diyor.Şu ana kadar cumhurbaşkanı ve başbakan, Hırvatistan’ın ne zaman harekete geçeceğine dair bir işaret vermedi. Diğer taraftan siyasi analizciler, gelecek yılın sonuna kadar herhangi bir hamlede bulunulmamasının daha akıllıca olacağını öne sürüyor. Hırvatistan, 2009 yılının ilk yarısında NATO’ya girecek ve ülkenin, Güvenlik Konseyindeki üyeliği de aynı yılın sonunda bitecek. Ülke, bunlardan sonra iki üyelik kartını birden idare edip edemeyeceğine bakabilir.Bu içerik SETimes.com için hazırlanmıştır.