Pavlos Vogiatzis: Burası özel bir mülkiyet. Birisinin satın alıp devlete vermesi gerek. Bu işi ortak hareketle çözeriz
DEVRİM İNCE MİDİLLİ'YE GİTTİ ARAŞTIRDI
Yunanistan'a bağlı Midilli Adası'nda dükkana dönüştürülüp içine de tuvalet yapılan Yalı Camii'nin kurtuluşu için Yunan yetkililer, hem kendi hükümetlerine hem de Türkiye'ye çağrıda bulundu. Yeni Asır'ın sorularını yanıtlayan Midilli Valisi Pavlos Vogiatzis, "Burası özel mülkiyet olduğu için devletin satın alması ya da birilerinin satın alıp devlete vermesi gerekiyor. Bunu birlikte yapabiliriz" dedi.
MÜLKİYET MESELESİ
Midilli'nin merkezindeki tarihi valilik binasında bulunan makamında sorularımızı yanıtlayan Vali Pavlos Vogiatzis, ilk önce uzun uzun Türk-Yunan ilişkilerine verdiği önemden söz etti. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, Karşıyaka Belediye Başkanı Cevat Durak'la olan dostluğunu anlatan Vali Vogiatzis, adaya daha çok Türk'ün gelmesini istediğini söyledi.
YANITLADI
Ailesinin savaş öncesi İzmir Bornova'da yaşadığını anlatan Vogiatsiz, Yalı Camii'yle ilgili sorularımıza da açıklıkla yanıt verdi. Kendisi göreve geldiğinde caminin dükkan olarak değerlendirildiğini belirten Vogiatzis'e göre, ibadethanenin başka türlü değerlendirilmesi için ilk önce mülkiyet meselesinin çözülmesi gerekiyor. Devletlerin bu konuda rol üstlenebileceğini vurgulayan Vogiatzis, şöyle konuştu:
İLİŞKİLERİMİZ İYİ
"Türkiye ve İzmir'le çok iyi ilişkilerimiz var. Eski bir tarihte Yalı Camii özel mülk olarak değerlendirilmiş. Dolayısıyla devletin bunu satın alması gerekiyor. Yalı Camii'nin sahibi de burayı satmak istiyor. Bunu devletin (Türk ya da Yunan) sağlayacağı destekle yapabiliriz. Önemli olan bu eserlerin tarihi yapısına uygun biçimde korunabilmesidir. Biz de bunları birlikte orijinal şekilde restore etmeyi isteriz. Ancak bu şu aşamada çok kolay görünmüyor. Hele de Türkiye Avrupa Birliği'ne girmeden. Çünkü, bu durumda Türkiye ortak fonlara katkıda bulunabilir."
KABUL EDİLEMEZ
Yalı Camii'nin önce dükkana dönüştürülmesi sonra da içine tuvalet yapılması din adamları ve sivil toplum kuruluşlarının de tepkisini çekti. Uluslararası Mimari Verasetin Korunması Örgütü (ICOMOS) Yunanistan Şubesi Başkanı Nikos Agriandonis, bu durumun kabul edilemez olduğunu söyleyerek, konuyu uluslararası örgütlere ihbar edeceklerini belirtti. Midilli Metropoliti İakovos da, ibadet yerlerinin kime ait olursa olsun herkesçe saygı görmesi gerektiğini kaydetti. Bir yandan da kamuoyunda 1998 yılına kadar kasap dükkanı olarak kullanılan ve bu tarihte Yunanistan Tarihi Eserleri Koruma Dairesi'nin girişimleri ile boşaltılarak koruma altına alındığı belirtilen Yalı Camii'ne nasıl dükkan ruhsatı verildiği tartışılmaya başlandı.
Atina'da da tartışma yaşanmıştı
Osmanlı'nın hayli düzenli bir biçimde tuttuğu kayıtlara göre, Yunanistan'ın bağımsızlığını kazandığı tarihte bu ülkede 3 bin 370 Türk eseri bulunuyordu. Bunlardan 2 bin 336'sı cami ve mescit olmakla beraber 315 medrese, 7 mektep, 307 darulkurra, 65 tekke, 65 imaret, 171 han, 134 hamam, 22 köprü, 10 kale, 10 kervansaray, 10 çeşme, 6 su kemeri, 5 saat kulesi ve 142 muhtelif eser hizmet veriyordu.
4'Ü AYAKTA KALDI
Başkent Atina'da ise 15 ayrı cami vardı. Ancak, bunlardan sadece 4'ü ayakta kalmayı başardı. Mustafa Ağa Camii bugün Atina'da Osmanlı döneminden kalan en önemli miras olarak kabul ediliyor. Atina'da ayrıca, Fatih Camii, Aşağı Çeşme Camii ve Kale Camii yer alıyor. Mustafa Ağa Camii'nin ibadete açılması konusunda da Yunan kamuoyunda yoğun tartışmalar yaşanmıştı.
Bugüne nasıl gelindi?
Midilli'deki Yalı Camii 1805 yılında İzmirli Hasan Paşa adına yaptırıldı. Caminin minaresi, nüfus mübadelesinin yaşandığı 1923 sonrası Türklerin adayı terk etmesinin ardından yıkıldı. İkinci Dünya Savaşı'nın ardından 1998'e kadar kasap dükkanı olarak kullanılan cami, bir süre Yunanistan hükümeti tarafından korumaya alındı.
Hükümetin çıkardığı yasayla tüm ibadethaneler tarihi eser statüsüne alınmasına karşın, özel mülkiyet olduğu için Yalı Camii, bu kapsama alınamadı. Caminin mülkiyetini elinde bulunduran kişi, 2003 yılında camiyi zirai malzeme ve gübre satan birine kiraladı. Yalı Camii'nin içine tuvalet yapıldığı yönündeki son haber de hem Yunan basını ve kamuoyunda hem de adaya gidip gelen Türkler arasında tepkilere neden oldu.
Yorumlar