ABD Ordusundan Tümgeneral Richard Wightman, Bosna Hersek’e savunma reformları konusunda destek veren ve ICTY tarafından aranan kaçaklara yardım eden şebekelerin yakalanmasına yönelik çalışmalarda yer alan, Saraybosna’daki NATO Karargahında komutan olarak görev yapıyor. Southeast European Times yazarı Antonio Prlenda'nın kendisi ile yaptığı söyleşide Wightman, bölgedeki mevcut duruma ilişkin görüşlerini aktarıyor.Antonio Prlenda, Southeast European Times, Saraybosna – 08/08/08 Saraybosna’daki NATO Karargahının Komutanı Tümgeneral Richard Wightman, siyasi ve diplomatik girişimlerin, henüz yakalanamayan kaçakların ele geçirilmesi açısından büyük önem taşıdığına inanıyor. [Antonio Prlenda] Southeast European Times: Radovan Karadziç'in tutuklanmasının ardından kalan savaş suçu kaçaklarının da nihayet adalet karşısına çıkarılacağına dair işaretler var mı?Tümgeneral Richard Wightman: Eski Yugoslavya Hakkındaki Savaş Suçları Mahkemesi (ICTY) ile 9 Mayıs 1996’da imzalanan Mutabakat Anlaşmasının ardından, NATO 29 zanlıyı gözaltına aldı ve bu zanlıların Lahey’e transfer edilmesi sürecine katkıda bulundu. Bosna Hersek’te (BH) savaş suçlarından aranan toplam kişi sayısı 120 iken, şimdi kaçak durumunda yalnızca Ratko Mladiç kaldı. ICTY’yi destekleme görevimizi güçlü ve kararlı bir şekilde sürdürüyoruz. Söz konusu suçluları destekleyenler üzerinde sürekli baskı kurduk ve ciddi miktarda kanıt toplayarak bunları ICTY ile paylaştık. Kalan kaçakların tutuklamalarının BH dışında gerçekleşmesi, bu kişilerin ülkede barınmalarını engelleme konusunda etkili olduğumuzu gösteriyor. Karadziç’in yakalanması ve Mladiç’in muhtemel tutuklanması, şimdi siyasi ve diplomatik girişimlerin, bu suçluların Lahey’e teslim edilmesi açısından ne denli önemli olduğunu açık bir şekilde ortaya koyuyor.SETimes: Yoğunlaştırılmış Diyalog, BH'nin NATO'ya tam üye olma isteği açısından nasıl bir anlam taşıyor? MAP ve tam üyelik için belirlenen zaman planı nedir?Wightman: NATO’nun, BH ve Karadağ’ı Yoğunlaştırılmış Diyalog programına davet etme kararı, Batı Balkanlarda güven ve istikrarın korunmasını desteklemeye yönelik kararlılığımızın bir diğer kanıtıdır. Bu davet aynı zamanda BH kurum ve makamlarının NATO ile bütünleşme çabaları için bir takdirdir. Özellikle savunma reformu, BH’nin reform süreci konusundaki en temel başarılarından biridir ve insanlar arasında birlik, işbirliği ve diyalog olduğunda nelerin başarılabileceğine dair bir örnek teşkil etmektedir.Yoğunlaştırılmış Diyalog programının amacı, ülkelerin, NATO üyeliği sürecinde güvenilir bir aday olabilmeleri için yakalamaları gereken standartları daha iyi anlamalarına ve daha da önemlisi bu standartları daha iyi uygulamalarına yardımcı olmaktır. Program, NATO üyeliğinin getirdiği hak ve yükümlülüklerle ilgili sağlam bir diyalog fırsatı sağlamasının yanında, önümüzdeki yıllar için BH’den neler beklendiğine ilişkin olarak kapsamlı bir uzmanlık da sunmaktadır.Yoğunlaştırılmış Diyalog programının odak noktası, BH'nin Avrupa-Atlantik ile bütünleşme sürecinde ilerlemesini sağlayacak reformların hayata geçirilmesi olacak. BH’li yetkililerin, gayretlerini pratik çalışmalara ve Barış İçin Ortaklık (PfP) çerçevesinde üstlenilmiş olan yükümlülüklerin yerine getirilmesine yöneltmeleri gerekecek. NATO da bu süreçte destek ve önerilerini sunmaya devam edecek.Üyelik Eylem Planı (MAP) ve tam üyeliğe ilişkin zaman planına gelince, BH’ye NATO üyesi statüsü verilmesinin, NATO Müttefikleri tarafından alınması gereken siyasi bir karar olduğu gerçeğini unutmamalıyız. Brüksel’in bu kararı alması, Müttefiklerin, ülkenin kaydettiği ilerlemeye ilişkin değerlendirmesine dayalı olacaktır. Şayet BH, dış siyaset hedefleri çerçevesinde NATO üyeliğini elde etmek konusunda ciddi ise, reformlar konusunda ilerleme kaydetmeli ve güvenilir bir aday olduğunu göstermelidir. NATO üyeliğine uzanan yolda geçilmesi gereken pek çok aşama var; BH, savunma reformunda gösterdiği kararlılık ve vizyonun aynısını bu aşamalarda da göstermelidir. Bosna Hersek, Aralık 2006’da Barış İçin Ortaklık programına katıldı. [NATO] SETimes: Savunma reformu şu anda hangi aşamada bulunuyor ve bu aşamadan sonra atılması gereken adımlar neler?Wightman: Savunma reformu, temel olarak 2005 tarihli Savunma Kanunu ile BH Silahlı Kuvvetlerinde Hizmet Kanunun kabul edilmesiyle yürürlüğe girmiş olan reformların hayata geçirilmesine odaklanmıştır. Öte yandan savunma reformunun, BH’nin (Planlama ve Gözden Geçirme Süreci kapsamındaki reform hedefleri ile ülkenin Bireysel Ortaklık Eylem Planı sürecinin ilerleyen aşamalarında üstleneceği, güvenlik ve siyasetle ilgili daha geniş kapsamlı yükümlülükler de dahil olmak üzere) PfP çerçevesinde üstlendiği yükümlülükleri ve verdiği taahhütleri de içerdiği unutulmamalıdır. Geliştirilecek olan program ve Yoğunlaştırılmış Diyalog sürecinden doğan yükümlülükler, başka gereklilikleri de beraberinde getirecektir. Öyle ki, BH için anahtar, PfP kapsamındaki taahhütleri yerine getirmek ve savunma alanındaki tüm kanun ve düzenlemelerin hayata geçirilmesi için gereken reformları uygulamaya devam etmek olacaktır. Şüphesiz, NATO ortak güvenlik operasyonlarında kullanılabilecek konuşlandırılabilir kapasitelerin geliştirilmesini istemektedir.Orta vadede atılması gereken adımlar açısından bakılacak olursa, kararlaştırılan kuvvet yapısı, BH Silahlı Kuvvetlerinin mevcut boyut ve yapısını tanımlayan Cumhurbaşkanlığı kararına uygun olarak eksiksiz biçimde hayata geçirilmelidir. Bu yapının birimleri ve diğer unsurları, yeterli düzeyde ekipman ve eğitime sahip olmalı; personel ve kaynak yönetimi, planlama, programlama ve bütçelendirme, eğitim, satın alma ve tedarik gibi savunmaya yönelik işletim sistemleri ile de desteklenmelidir. Tüm bunlar, sağlam plan, politika ve doktrinlere dayalı olmalıdır. Ayrıca kuvvet yapısı uygulamasının önemli bir bölümü, taşınabilir malların hızlı ve etkin bir şekilde nakledilmesi ve yanı sıra fazla silah ve mühimmatın imhası konusunda daha hızlı ilerleme kaydedilmesinin sağlanmasına yönelik olacaktır.BH, bakanlıklar ve hükümet makamları arasındaki işbirliği ve koordinasyonun geliştirilmesi yönünde başlangıç için iyi bir ilerleme kaydetti. Özellikle de BH Bakanlar Konseyi NATO İle Koordinasyon Ekibi, BH’nin isteklerinin gerçekleştirilmesi için her türlü çabanın gösterilmesi açısından mükemmel bir iş çıkardı. Ülke NATO/PfP ile daha yakın ilişki içine girdikçe, bu süreç de gelişmeye devam etmelidir.NATO üyeliği için güvenilir bir aday olmak, BH’deki tüm oyuncular arasında işbirliği, koordinasyon, iletişim ve sinerji sağlanmasını gerektiren zorlu bir süreç olacak. BH, bu görevde yalnız değil. NATO, ülkenin İttifak içinde ilerleme kaydetmeye yönelik çabalarını desteklemeye devam edecektir.SETimes: Kosova ve Sırbistan ile olan gerginlikler BH’deki güvenlik durumunu etkiliyor mu?Wightman: Kosova ve BH arasında herhangi bir karşılaştırma yapılamayacağını her zaman açık bir şekilde dile getirdik. Kosova bağımsızlığını ilan ettiğinde bir kısım köktenci ve milliyetçiler, duygusal tepki oluşturmak ve bölgesel bir gerilim yaratmaya çalıştılar, fakat bu girişimler başarısız oldu. Belgrad tarafında ise Karadziç’in yakalanması, Sırbistan’ın da Avrupaya dönük bir gelecek yönünde yeni ve ilerici bir hava içinde olduğunu gösteriyor.Bu içerik SETimes.com için hazırlanmıştır.