AGİT ve UNDP, BH silahlı kuvvetlerine dev ihtiyaç fazlası silah stoğunu imha etmede yardım teklifinde bulundular.Southeast European Times için Saraybosna'dan Yusuf Ramazanoviç'in haberi -- 25/08/08 Ülke silahlı kuvvetlerinin, imha edilmesi gereken ihtiyaç fazlası 25 ila 30 bin ton mühimmat ve 100 bin tüfeği var. [Getty Images] Bosna-Hersek (BH) önümüzdeki ay, dışişleri bakanlığı aracılığıyla, AGİT'ten ülkedeki ihtiyaç fazlası silah ve mühimmatı imha etme planlarına maddi destekte bulunması yönünde resmi talepte bulunacak.BH silahlı kuvvetlerinde bir an önce imha edilmesi gereken 25 ila 30 bin ton arasında ihtiyaç fazlası mühimmatın (şarapnel, bomba ve mermi) yanı sıra 100 bin tüfek mevcut. Sivillerin de evlerinde hatırı sayılır miktarda cephane var.BH'deki BM Kalkınma Programının 2003 ve 2004 yıllarında yaptırdığı iki çalışma, sivillerin ellerindeki ve ordunun ihtiyaç fazlası Küçük Silah ve Hafif Silahların (SALW) yüksek seviyelerde oluşunun halk güvenliğine yönelik ciddi bir tehdit oluşturduğunu gösterdi. UNDP SALW anketinde, BH'nin 5 milyonluk nüfusunun %19'unun elinde SALW olduğu da tahmin ediliyor. Ayrıca nüfusun %16'sı yasadışı silah bulunduruyor.Şu anda, UNDP'nin 2005 yılı başlarında BH makamlarıyla ortaklaşa başlattığı BH'deki Küçük Silah Denetleme ve Azaltma Projesi (SACBiH), bir takım SALW'leri Saraybosna'nın dışındaki Pretis fabrikasında imha ediyor. Bu fabrikanın imha kapasitesi yılda sadece 100 ton olduğu için, ülkenin bu hızla bu beladan kurtulması 25 yıl sürer.BH Meclis Savunma ve Güvenlik Ortak Komisyonu üyesi Adem Huskiç, "AGİT'in BH misyonu, ülkemizdeki bir takım noktalarda ihtiyaç fazlası silah ve mühimmatı imha etme amaçlı faaliyetler yürütme amaçlı olarak yürütülen projelere maddi destek vermeye hazır olduğunu belirtmiştir." dedi.Huskiç, UNDP planında BH'de birden fazla noktada SALW imha tesisleri kurulması ve ilgili personelin ilave eğitimden geçirilmesi yönünde çağrıda bulunulduğunu da belirtti.Söz konusu planda, Pretis'teki fabrikanın kapasitesinin artırılmasının yanı sıra modernizasyonu ve yükseltilmesi için 366 bin avro gerekecek olan Doboj'daki askeri-teknik fabrika ile yine 103 bin avroya ihtiyaç duyan Bugojno'daki Binas fabrikasının elden geçirilmesi öngörülüyor. Planda, Manjaca Dağı ve Glamoc'ta 145 bin avroya mal olacak yakma ve patlatma tesisleri kurulması da yer alıyor.Bir diğer güçlük de Vitez'deki eski Vitezit fabrikasının sağlama alınması, ki bu da 293 bin avroya mal olacak. Tasfiye edilmiş fabrikada hala 250 ton patlayıcı bulunuyor ve bunlar Bosna'nın orta kesimindeki kasaba ve çevresine potansiyel tehdit oluşturuyor.Ordunun elindeki ihtiyaç fazlası silahlara ek olarak, nüfusun yaygın olarak sahip olduğu silahlar da sorun yaratıyor. 1998 yılından bu yana, BH'deki uluslararası örgütler yerel makamlarla işbirliği halinde yasadışı silah ve mühimmatı toplama amaçlı Harvest projesini yürütüyorlar. Bugüne kadar ilgili makamlar BH halkından 60 bin adet SALW topladılar. Bu hızla giderse, Harvest misyonu 80 yıl daha sürecek.Bu içerik SETimes.com için hazırlanmıştır.